1500’lerin sonunda gemi kaptanları manyetik pusulalara dayanarak okyanuslarda rotalarını tutturuyorlardı. Ama kimse nasıl çalıştıklarını bilmiyordu. Bazıları pusula ibresinin Kutup Yıldızı’na kapıldığını, bazıları Kuzey Kutup bölgesindeki manyetik dağlara çekildiğini sanıyordu. İngiliz hekim William Gilbert (1544-1603), bizzat Yer’in manyetik olduğunu keşfetti.

Gilbert’in atılımı ani bir ilham sonucu değil, 17 yıllık titiz deneylerin sonucuydu. Gemi kaptanlarından ve pusulacılardan öğrenebileceği her şeyi öğrendi; sonra mıknatıs taşından “terrella” denilen bir model küre yaptı ve bununla pusula ibrelerini test etti. İbreler terrella’nın etrafında tıpkı gemi pusulalarının daha büyük ölçekte yaptığı gibi tepki verdi. Aynı sapma (manyetik kuzeyden farklı olan coğrafi kutupta gerçek kuzeyden biraz uzağı işaret eden) ve yönelim (küreye doğru yatayda aşağıya eğilen) örüntülerini gösterdi.

Gilbert haklı olarak şu sonuca vardı: Bütün gezegen bir mıknatıstır ve demir bir çekirdeği vardır. Düşüncelerini 1600’de sansasyon yaratan kitabı De Magnete‘de (Mıknatıs Üzerine) yayımladı.

Johannes Kepler ve özellikle Galileo, Gilbert’in pekçok kişinin sandığı gibi Yer’in dönen göksel kürelere bağlı olmadığı, kendi manyetizmasının görünmez gücüyle kendi etrafında döndüğü önerisinden ilham aldı.

Manyetik Alan Hakkında Tarihsel Gelişmeler

MÖ 6. yüzyıl – Yunan düşünür Miletoslu Thales manyetik kayaları ya da mıknatıs taşını fark eder.

MS 1. yüzyıl – Çinli kahinler, güneyi gösteren demir kepçeli ilkel pusulayı yapar.

1269 – Fransız bilgin Pierre de Maricourt (Maricourtlu Peter) manyetik çekme, itme ve kutupların temel yasalarını ortaya koyar.

1824 – Fransız matematikçi Siméon Denis Poisson, manyetik bir alandaki kuvvetleri modeller.

1940’lar – Amerikalı fizikçi Walter M. Elsasser Yer’in manyetik alanını, gezegen dönerken dış çekirdeğindeki demir türbülansına bağlar.

1958 – Explorer 1 uzay aracı Yer’in manyetik alanının uzaya uzandığını gösterir.