Yer yüzeyinin çoğunu oluşturan tortul kaya katmanı Yer’in jeolojik tarihinin temelini de oluşturur; bu tarih, genellikle altta en yaşlı üstte en genç katman bulunan tabakaların oluşturduğu bir sütun olarak tasvir edilir. Suyun ve kütleçekiminin kayaç biriktirme süreci yüzyıllardır bilinmekteydi; ama Danimarkalı piskopos ve bilim insanı Niels Stensius, namı diğer Nicolas Steno, sürecin temelinde yatan ilkeleri açıklayan ilk kişi oldu. İtalya’da Toscana’da yaptığı jeolojik katman gözlemlerinden çıkardığı sonuçları 1669’da yayımladı. Steno’nun Binişme Yasasına göre her tekil tortul yatak ya da katman, kendi altındaki katmanlardan genç ve üstündekilerden yaşlıdır. Steno’nun özgün yatay ve yanal süreklilik ilkelerine göre, katmanlar yatay ve kesintisiz tabakalar olarak çökelir; kalkmış, katlanmış ya da kırılmış halde bulunurlarsa, çökelmeden sonra bozulma yaşamış olmalılar. Son olarak, geçişen ilişkiler ilkesine göre, “bir gövde ya da kesiklik bir katmanın içine geçerse, o katmandan sonra oluşmuş olmalıdır.”

Steno’nun içgörüleri, daha sonra Britanya’da William Smith ve Fransa’da Georges Cuvier ve Alexandre Brongniart gibi kişilerin coğrafi katmanları haritalamasına olanak verdi. Katmanların bütün dünyada birbiriyle ilişkilendirilebilen zaman-bağlantılı birimler şeklinde alt bölümlere ayrılmasına da olanak verdi.

Kayaç katmanları, Steno’nun anladığı gibi, yatay tabakalar olarak yaşama başlar; daha sonra büyük güçlerin etkisiyle zamanla şekilleri bozulur ve bükülür.

Jeoloji Alanında Tarihsel Gelişmeler

15. yüzyıl – Leonardo da Vinci, rüzgarın ve suyun arazi üzerinde ve malzemelerin yüzeyinde meydana getirdiği erozyona ve çökertiye ilişkin gözlemlerini yazar.

1780’ler – James Hutton, Steno’nun ilkelerini, zaman içinde geriye doğru giden sürekli ve döngüsel bir coğrafi sürece bağlar.

1810’lar – Fransa’da Georges Cuvier ve Alexandre Brongniart, Britanya’da William Smith, Steno’nun stratigrafi ilkelerini coğrafi haritacılığa uygular.

1878 – Paris’te ilk Uluslararası Coğrafya Kongresi, standart bir stratigrafik ölçek çıkarmanın prosedürlerini belirtir.