Güneş Tutulması Öngörülebilir

Küçük Asya’da bir Yunan kolonisinde doğan Miletoslu Thales, genellikle Batı felsefesinin kurucusu olarak görülür; ama bilimin erken gelişmesinde de kilit bir şahsiyetti. Kendi zamanında matematik, fizik ve astronomi üzerine düşünceleriyle tanınırdı.

Güneş Tutulması

Thales’in en ünlü başarısı, herhalde, aynı zamanda en tartışmalı olanıdır. Olaydan yüzyılı aşkın bir süre sonra yazan Yunan tarihçi Herodotos’a göre Thales’in, Lidyalılar ile Medler arasındaki bir savaşı bitiren ve bugün MÖ 28 Mayıs 585’e tarihlenen bir Güneş tutulmasını öngördüğü söylenir.

Tartışmalı Tarih

Thales’in başarısı birkaç yüzyıl tekrarlanmayacaktı ve bilim tarihçileri bunu nasıl başardığını, hatta başarıp başarmadığını uzun süredir tartışmaktadır. Bazılarına göre Heredotos’un anlatımı hatalı ve muğlaktır; ama Thales’in becerisi yaygın bir biçimde biliniyormuş gibi görünüyor ve Heredotos’un sözlerini ihtiyatla ele almayı bilen sonraki yazarlar tarafından bir gerçek olarak kabul edildi. Doğruysa, Thales’in Ay ve Güneş’in hareketlerinde Saros döngüsü olarak bilinen ve daha sonra Yunan astronomların tutulmaları öngörmek için kullandığı 18 yıllık bir döngü keşfetmiş olması olasıdır.

saros döngüsü

Hangi yöntemi kullanmış olursa olsun, bugün Türkiye sınırları içinde bulunan Kızılırmak kıyısındaki muharebenin üzerinde Thales’in öngörüsünün dramatik bir etkisi oldu. Tutulma yalnızca muharebeye son vermekle kalmadı, Medler ile Lidyalılar arasında 15 yıldır süren bir savaşı da bitirdi.

Güneş Tutulması Hakkında Tarihçe

MÖ 2000 ‘li yıllarda Avrupa’da Stonehenge gibi anıtlar tutulmaları hesaplamak için kullanılmış olabilir.

MÖ 1800 ‘lü yıllarda Antik Babil’de astronomlar, gök cisimlerinin hareketine ilişkin ilk matematiksel tasvirleri kayda geçirir.

MÖ 140 ‘lı yıllarda Yunan astronom Hipparkhos, ay ve Güneş hareketlerinin Saros Döngüsü kullanarak tutulmaları öngören bir sistem geliştirir.

Stonehenge