Kuzey Atlantik Okyanusu boyunca doğuya doğru akan Gulf Stream sıcak su akıntısı, Yer üzerindeki en büyük su hareketlerindendir. Hakim günbatısı rüzgarları tarafından doğuya itilir ve Atlantik’i tekrar geçip Karayipler’e dönen büyük bir döngünün parçasıdır. 1513’lerde İspanyol kaşif Juan Ponce de Leon Florida açıklarında rüzgar güneye doğru esmesine rağmen gemisinin kuzeye doğru hareket ettiğini fark etmişti. Ama ancak 1770’te Amerikalı devlet ve bilim insanı Benjamin Franklin tarafından doğru bir biçimde haritası çıkarıldı.
Franklin’in haritası 1770’te Britanya’da yayımlandı; ama İngiliz kaptanların seyir süresini kısaltmak için Gulf Stream’ı kullanmayı öğrenmeleri yılları alacaktı.
Yerel Avantaj
Amerika’daki İngiliz kolonilerinin posta müdürü yardımcısı olarak Benjamin Franklin, İngiliz posta gemilerinin Atlantik’i geçip postaları teslim etmesinin Amerikan ticaret gemilerinden iki hafta daha uzun sürmesini merak etti. Paratoneri bulmuş olan Franklin, Nantucket’li balina avlama gemisinin kaptanı Timothy Folger’e bunun nedenini sordu. Folger, Amerikalı kaptanların batı-doğu akıntısını bildiklerini söyledi. Balina göçlerinden, ısı ve renk farklılıklarından ve yüzey kabarcıklarının hızından akıntıyı saptayabiliyorlardı; bu yüzden onlar akıntının üzerinden geçip kurtulurken, batıya doğru giden İngiliz posta gemileri yol boyunca akıntıyla savaşıyordu.
Folger’in yardımıyla Franklin akıntının güzergahını çıkardı; Kuzey Amerika’nın kuzey kıyısı boyunca Meksika Körfezi’nden Newfoundland’a akıyor ve oradan da doğuya doğru akıp Atlantik’i geçiyordu. Gulf Stream adını da Franklin verdi.
Okyanus Akıntıları Hakkında Tarihsel Gelişmeler
MÖ 2000 – Polinezyalı denizciler Pasifik adaları arasında gidip gelmek için okyanus akıntılarını kullanır.
1513 – Juan Ponce de Leon, Atlantik Okyanusunun güçlü Gulf Stream akıntılarını tarif eden ilk kişidir.
1847 – ABD deniz subayı Matthew Maury gemilerin seyir defterlerini ve donanma arşivindeki haritaları inceleyerek derlediği rüzgar ve akıntı haritasını yayımlar.
1881 – Monaco Prensi I. Albert, Gulf Stream’ın bir döngü olduğunu ve ikiye ayrıldığını – bir kolu kuzeye Britanya Adalarına doğru, diğeri güneye İspanya ve Afrika’ya doğru aktığını – anlar.
1942 – Norveçli denizbilimci Harald Sverdrup genel bir okyanus sirkülasyonu teorisi geliştirir.